۱- گروه علوم پایه، دانشکده داروسازی و علوم دارویی، علوم پزشکی تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران ۲- گروه علوم پایه، دانشکده داروسازی و علوم دارویی، علوم پزشکی تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران ، tnaji2002@gmail.com ۳- موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
چکیده: (۱۸۹۰ مشاهده)
زمینه و هدف: در سراسر جهان، مصرف بنزودیازپینها به عنوان داروهای خوابآور که اثرات آرامبخشی نیز دارند، رو به افزایش است. آلپرازولام و گل ساعتی(Passifloraincarnata L.) با اثر بر GABA که یکی از نورو ترنسمیترهای شناخته شده مغز است، اثرات آرامبخشی و خوابآوری ایجاد میکنند. شواهد مبنی بر وجود گیرندههای GABA در غدد درونریز بدن از جمله تخمدان است. با توجه به شبــاهت محور هیپوتالاموس ـ هیپوفیزگنــاد در انسان و ماهیان و نیز مصرف زیاد داروهـــای خوابآور و عوارض جانبی آن و جایگزین نمودن آن با گیاهان دارویی، لذا هدف از این مطالعه تعیین و مقایسه تأثیر عصاره گیاه گل ساعتی (Passiflora incarnata L.) و آلپرازولام بر سطح هورمونهای جنسی و فراساختار بافت تخمدان در ماهی ماده بالغ گورامی سه خال بود. روش بررسی: این یک مطالعه بنیادی ـ تجربی از نوع پژوهشهای آزمایشگاهی میباشد که در سال 1401انجام شد. در ایـن مطالعه 120 قطعه ماهی گورامی سه خال ماده با میانگین وزنی 5/0±3 گرم از کارگاه پرورش ماهیان زینتی همدان خریداری و به هشت گروه 15 تایی شامل؛ گروه کنترل دست نخورده، کنترل حلال، سه گروه تیماری دریافت کننده آلپرازولام با دوز 5/0، 1 و 2 میلیگرم بر کیلوگرم و سه گروه تیماری دریافت کننده عصاره گل ساعتی با دوز 25، 50 و 100 میلیگرم بر کیلوگرم،تقسیم شدند. تزریق داروها در هر نوبت 02/0 میلیلیتر یک روز در میان تا 10 تزریق، در مدت 20 روزبهصورت عضلانی بین باله پشتی و خط جانبی انجام گرفت. پس از پایان دوره، ماهیها یوتانازی و تشریح شدند. تخمدان ماهی جهت بررسی با میکروسکوپ نوری و الکترونی جدا شد و برایاندازهگیریهورمونهای استروئیدی از مایعات بافتی به وسیله کیت الایزا استفاده گردید. دادههای جمعآوری شده با آستفاده از آزمونهای آماری آنالیز واریانس یکطرفه و دانکن تجزیه و تحلیل شدند. یافتهها: نتایج تحقیق نشان داد هورمون 17- بتا استرادیول در همه دوزهای آلپرازولام و عصارهگل ساعتی نسبت به تیمارهای کنترل به ترتیب افزایش و کاهش یافتند(05/0≥p). سطح هورمونهای تستوسترون و 17- هیدروکسی پروژسترون در دوز 100 میلیگرم بر کیلوگرم آلپرازولامبهطورمعنیداری افزایش داشت(05/0≥p). در ماهیهای تحت تیمار در هر سه دوز آلپرازولام، اووسیتها نسبت به گروه کنترل اغلب در فاز ویتلوژنی بودند، در حالی که در ماهیهای تحت تیمار در هر سه دوزعصاره گل ساعتی اکثراً در مرحله پیشهستکی قرار داشتند. نتیجهگیری: با توجه به نتایج به دست آمده احتمالاًآلپرازولام حداکثر تا غلظت 100 میلیگرم بر کیلوگرم دارای اثرات تحریکی بر بلوغ تخمدان ماهی گورامی سه خال بوده و موجب افزایش هورمونهای استروئیدی در آنها گردید. از سوی دیگر عصاره گل ساعتی در دوزهای 100ـ25 میلیگرم بر کیلوگرم اثر مهاری بر تکامل تخمدان دارد.
Barzegari N, Naji T, Hosseinzadeh Sahafi H. Comparison of the Effect of Passiflora Incarnata Extract and Alprazolam on Sex Hormone Levels and Ovarian Tissue Ultra-Structure in Adult Female fish(Trichogaster trichopterus). armaghanj 2023; 28 (2) :157-170 URL: http://armaghanj.yums.ac.ir/article-1-3374-fa.html
برزگری نیلوفر، ناجی طاهره، حسین زاده صحافی همایون. مقایسه تأثیر عصاره گیاه گل ساعتی(Passiflora incarnata L.) و آلپرازولام بر سطح هورمونهای جنسی و فراساختار بافت تخمدان در ماهی ماده بالغ گورامی سه خال. ارمغان دانش. ۱۴۰۲; ۲۸ (۲) :۱۵۷-۱۷۰