1- گروه میکروبشناسی و انگلشناسی، دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، بوشهر، ایران 2- گروه میکروبشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کازرون، کازرون ، marjanborazjani@gmail.com 3- گروه میکروبشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کازرون، کازرون 4- مرکز تحقیقات زیست فناوری دریایی خلیج فارس، دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، بوشهر، ایران
چکیده: (3017 مشاهده)
زمینه و هدف: درمان لیشمانیوز به عنوان هفتمین اولویت تحقیقاتی از طرف WHO مطرح شده و با وجود پژوهشهای زیادی که در این راستا انجام شده است، هنوز درمان مشخصی برای آن وجود ندارد و عوارض جانبی داروهای مرسوم و ظهور مقاومت انگل، استفاده از آنها را دچار چالش مهمی کرده است.اخیراً پژوهشهای گسترهای بر روی عصارهها و ترکیبات مختلف گیاهی بر ضد انگل لیشمانیا صورت گرفته و حتی استفاده از داروهای با منابع دریایی به دلیل عوارض و هزینه کمتر و سازگاری بیشتر بیماران به این داروها، مورد توجه قرار گرفته است، لذا هدف از این مطالعه تعیین و بررسی اثر ضد لیشمانیایی عصارههای حاصل از سه نوع جانور دریایی بومی خلیج فارس در شرایط برونتنی بود.
روش بررسی: در این مطالعه تجربی که در سال 1397ـ1396 انجام شد،هر سه جاندار از آبهای ساحلی استان بوشهر جمعآوری و پس از جداسازی پوسته و احشاء، به روش پرکولاسیون و با استفاده از حلالهای مختلف، مورد عصارهگیری قرار گرفته و اثرات ضدلیشمانیایی و میزان سمیت سلولی این فرآورده ها به ترتیب بر روی فرم پروماستیگوت انگل لیشمانیا ماژور و سلولهای vero و بر اساس تست بیوشیمیایی MTT assay مورد ارزیابی واقع شدند. دادههای جمعآوری شده با استفاده از آزمون آماری LSD در سطح آماری یک درصد تجزیه و تحلیل شدند.
یافتهها: آنالیز آماری نشان داد که فاکتورهای مورد بررسی شامل نوع عصاره و غلظتهای استفاده شده از آن(دوز) دارای تأثیر بسیار معنیداری بودند. همچنین اثرات متقابل دوگانه نوع عصاره و دوز، نوع عصاره و حلال و نیز اثر متقابل سهگانه نوع عصاره و حلال و دوز بر میزان رشد انگل معنیدار شد. بیشترین فعالیت ضدلیشمانیایی مربوط به عصارههای متانولی پوسته خیار دریایی(65/88 درصد) و احشاء توتیای دریایی(48/87 درصد) با غلظت 800 میکروگرم بر میلیلیتر و کمترین میزان مربوط به عصاره آبی ستاره دریایی(01/43 درصد) با غلظت 20 میکروگرم بر میلیلیتر حاصل شد.
نتیجهگیری: تمامی انواع عصارههای پوسته و احشاء سه جاندار دریایی مورد تحقیق دارای اثرات ضدلیشمانیایی بوده که در این میان، بیشترین میزان کشندگی مربوط به عصارههای متانولی پوسته خیار دریایی و احشاء توتیای دریایی میباشد. همچنین تمامی انواع عصارهها، دارای سمیت بسیار پایینی برای سلولهای میزبان بوده، لذا قابلیت تجاری سازی به صورت تهیه داروهای مؤثر را پس از انجام پژوهشهای تکمیلی به صورت درون تنی دارا میباشد.
Fooladvand M, Borazjani M, Khorami S, Shariat A, Barazesh A. Evaluation of Anti-Leishmanial Effect of Three Native Marine Animals Extract of Persian Gulf in Vitro Condition. armaghanj 2020; 25 (4) :438-450 URL: http://armaghanj.yums.ac.ir/article-1-2819-fa.html
فولادوند مرادعلی، برازجانی مرجان، خرمی سلیمان، شریعت افسون، برازش افشین. بررسی اثر ضد لیشمانیایی عصارههای حاصل از سه نوع جانور دریایی بومی خلیج فارس در شرایط برون تنی. ارمغان دانش. 1399; 25 (4) :438-450