چکیده:

زمینه و هدف: یکی از شایع‌ترین و ناخوشایندترین عوارض بعد از عمل جراحی و بیهوشی، تهوع و استفراغ است که باعث اسپاسم، آسپیراسیون ریوی و نیاز بیشتر به داروها می‌شود. محققین داروها و روش‌های متعددی را بیان ‌کنند تا بتوان عوارض ناشی از آن را کاهش دهند. هدف از این مطالعه تأثیر مایع درمانی بر تهوع و استفراغ بعد از عمل جراحی شکمی بود.

روش بررسی: در این مطالعه کارآزمایی بالینی دوسوکور تعداد 120 بیمار 60ـ15 ساله کاندید عمل جراحی عمومی‌شکمی‌ در شهر بجنورد شرکت کردند. بیماران به صورت تصادفی در 3 گروه تقسیم شدند. گروه یک تحت مایع درمانی پروفیلاکتیک، گروه دو؛ مداخله دارویی با دگزامتازون 1/0 میلی‌گرم به ازای هر کیلو وزن بیمار همراه با القاء بیهوشی و گروه سه، بدون مداخلات پروفیلاکتیک بودند. ابزار این پژوهش شامل فرم مشخصات فردی، مقیاس سنجش دیداری و پرسشنامه ثبت تعداد استفراغ بود. برای ارزیابی شدت تهوع از مقیاس سنجش دیداری استفاده شد. هم‌چنین برای ارزیابی شدت استفراغ، از شمارش دفعات اوغ زدن یا استفراغ استفاده شد، برای تعیین اعتبار علمی‌ ابزار گردآوری داده‌ها از روش اعتبار محتوا استفاده شد .برای پایایی نیز از ضریب همبستگی استفاده شد. بر اساس مقیاس خودگزارشی و چک لیست ثبت تعداد استفراغ، ارزیایی شدت و بروز تهوع و استفراغ در سه مرحله، یعد از عمل؛ 2 و 6 ساعت بعد از عمل انجام شد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های آماری کولموگروف ـ اسمیرنوف و شاپیروویلک،آنالیز واریانس یک طرفه و تعقیبی تجزیه و تحلیل شدند.

یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که سه گروه از لحاظ متغیرهای مداخله گر و زمینه‌ای همگن می‌باشند. بر اساس آزمون آماری آنالیز واریانس یک طرفه، تفاوت بین نمره شدت و بروز تهوع و استفراغ در مرحله ریکاوری بین سه گروه معنی‌دار بود، به طوری که بر اساس آزمون تعقیبی این تفاوت بین گروه کنترل با گروه دگزامتازون و مایع درمانی معنی‌دار بوده است و دو گروه دگزامتازون و مایع درمانی از لحاظ این متغیر با هم تفاوت معنی‌داری ندارند. بر اساس یافته‎ها میزان بروز استفراغ در گروه ها به نسبت گذشت زمان کم شد.

نتیجه‌گیری: با توجه به تأثیر مایع درمانی کافی بر میزان تهوع و استفراغ پس از عمل جراحی شکمی، این روش می‌تواند بروز تهوع و استفراغ بعد از عمل جراحی را با صرف هزینه و آسیب کمتر، کاهش دهد.