شهین صیدی، موسی توسلی، فرناز ملکی فرد،
دوره ۲۶، شماره ۴ - ( ۶-۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه و هدف: کک‌های خانواده پولیسیده یکی از مهم‌ترین انگل‌های خارجی انسان و دام‌های اهلی در جهان هستند. این حشرات علاوه بر خون‌خواری ناقل برخی عوامل بیماری‌زا مانند یرسینیا پستیس، ریکتزیا تایفی و بارتونلا هنسله به انسان و حیونات می‌باشند. هدف از این مطالعه تعیین و بررسی فون کک‌های کتنوسفالیدس کنیس و پولکس ایریتانس در غرب و شمال غرب ایران بر اساس نشانگر میتوکندریایی سیتوکروم اکسیداز Ι بود.
روش بررسی: بررسی حاضر یک نوع مطالعه توصیفی ـ مقطعی و فونستیک می‌باشد، که با در نظر گرفتن شیوع ۱۰ درصد و سطح اطمینان ۹۵ درصد و میزان خطای ۵ درصد، به مدت ۱۳ ماه از اردیبهشت ۱۳۹۷ تا خرداد ۱۳۹۸ در پنچ استان کرمانشاه، کردستان، آذربایجان غربی، لرستان و همدان انجام شد. در این مطالعه نمونه‌ها به روش تله‌نوری، طعمه انسانی و جداسازی مستقیم نمونه از میزبان جمع‌آوری شد. نمونه‌ها داخل الکل ۷۰ درصد نگهداری شد و در آزمایشگاه انگل‌شناسی با استفاده از کلید‌های تشخیص معتبر مورد شناسایی قرار گرفت. پس از استخراج DNA و انجام واکنش زنجیره‌ای پلی‌مراز(PCR) تعداد۲۰ نمونه برای تعیین توالی به شرکت تکاپو زیست ارسال شد. توالی‌های مورد نظر با استفاده از نرم افزار ایمباس نیدل و امگا همردیف سازی شده و مورد مقایسه قرارگرفتند.
یافته‌ها: نمونه‌های جمع‌آوری شده شامل ۹۱۸ (۳۹/۴۷ درصد) کک کتنوسفالیدس کنیس و ۱۰۱۹ (۶۰/۵۲ درصد) کک پولکس ایریتانس بودند. نتایج برسی‌های مرفولوژیک نشان داد که اختلاف درون گونه‌ایی بین دو گونه‌های کک‌ها جدا شده از میزبان‌های مختلف وجود ندارد(۰۵/۰> p )، اما اختلاف درون گونه‌ای براساس نشانگر مولکولی سیتوکروم اکسیداز Ι برای ده جمعیت مورد مطالعه در کک پولکس ایریتانس ۱۵/۰درصد و در کک کتنوسفالیدس کنیس صفر بود. اختلاف بین دو جنس کک کتنوسفالیدس کنیس و پولکس ایریتانس براساس نشانگر مولکولی سیتوکروم اکسیداز Ι ۱۴ درصد بود.
نتیجه‌گیری: مشخصات مرفولوژیک بین نمونه‌های جمع‌آوری شده از میزبان‌های مختلف تفاوت معنی‌داری را نشان نداد، اما تفاوت جزئی بر اساس نشانگر میتوکندریایی در جمعیت‌های مورد مطالعه وجود داشت. نتایج حاصل از ترسیم درخت فیلوژنی بر اساس نشانگر میتوکندریایی نشان داد علی‌رغم تفاوت جزئی در توالی میزبان‌ها و شهرستان‌های مختلف، همه نمونه‌های مناطق مختلف در یک شاخه قرار می‌گیرند. نتایج تجزیه و تحلیل ژنوم میتوکندریایی نشان داد که این قطعات برای نشان دادن شباهت درون گونه‌ایی، تمایز در سطح گونه و جنس مفید هستند.
Ι
