شیدسا رشیدپور، طاهره ناجی، همایون حسین زاده صحافی،
دوره ۲۵، شماره ۶ - ( ۱۰-۱۳۹۹ )
چکیده
زمینه و هدف: اثرگذاری داروها بر گیرندههای متفاوت موجب بروز اثر و هم‌چنین عوارض ناخواسته دارو میشود. به طور مثال داروهای دوپامینی علاوه بر آثار ضدپارکینسونی، موجب مسدود شدن بخشهای بالاتر محور هیپوتالاموس ـ هیپوفیزـ گناد و ناباروری می‌شوند. لذا هدف از این پژوهش تعیین و تأثیر داروی فلووکسامین بر سطوح هورمونهای جنسی و بافت‌شناسی تخمدان در گورامی‌سه خال پس از تزریق بروموکریپتین بود.
روش بررسی: در این مطالعه بنیادی که در سال ۱۳۹۸ در دانشگاه آزاد اسلامی انجام شد، تعداد ۹۰ قطعه ماهی با میانگین وزنی ۱±۳ گرم از مرکز پرورش ماهیان خانماهی واقع در دماوند تهیه شد. ماهی‌ها در ۶ گروه ۱۵ تایی شامل سه گروه کنترل دست نخورده، حلال(اتانول ۷۰ درصد) و بروموکریپتین و ۳ تیمار بروموکریپتین و فلووکسامین در دوزهای ۱، ۵ و ۱۰ میلیگرم بر کیلوگرم وزن بدن ماهی قرار گرفتند. تزریق به صورت یک روز در میان، عضلانی و در زیر باله پشتی بود، بدین ترتیب که روز بعد از تزریق ۵ میلیگرم بر کیلوگرم بروموکرپتین، فلووکسامین با دوزهای مشخص تزریق شد و همچنان این روند ادامه یافت,۲۰ روز پس از تزریق، ماهی‌ها تشریح و بافت تخمدان آنها جهت بیومتری و بررسی با میکروسکوپ نوری جداسازی شد. با استفاده از مایعات بافتی هورمونهای استروئیدی ۱۷ـ بتااسترادیول، تستوسترون و پروژسترون به وسیله کیت مخصوص سنجیده شد. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از آزمون‌های آماری آنالیز واریانس یک طرفه و دانکن تجزیه و تحلیل شد.
یافته‌ها: نتایج حاصل از سطح هورمون استرادیول و پروژسترون و شاخص گنادی نشان داد که گروه‌های دریافت کننده داروی فلووکسامین و بروموکریپتین اختلاف معنی‌داری با گروه کنترل دارند(۰۵/۰p≤)، که این اختلاف وابسته به دوز بود. به طوری که میزان این هورمونها در گروه کنترل بروموکریپتین کاهش یافته و در تیمارهای دریافت کننده فلووکسامین افزایش یافت. در تصاویر میکروسکوپ نوری در گروه کنترل دست نخورده و حلال فاز غالب اووسیتها مرحله کورتیکال است، اما این سلولها در گروه کنترل بروموکریپتین در مرحله پیش هستکی اولیه و ثانویه ماندهاند. هم‌چنین در تیمار فلووکسامین ۱۰ میلیگرم بر کیلوگرم اووسیتها در مرحله ویتلوژنز بوده و حرکت وزیکول زایا به سمت قطب جانوری نیز قابل رویت است.
نتیجه‌گیری: میتوان نتیجه گرفت که داروی بروموکریپتین باعث بلاک محور HPG شده و داروی فلووکسامین باعث تحریک دوبارهی مسیر GnRH میشود، به طوری که تخمدان در تیمار دریافت کننده بالاترین دوز داروی فلووکسامین در مرحله غالب ویتلوژنز بوده و شاخص‌گنادی در بیشترین مقدار خود بود، بنابراین امکان حضور گیرنده سروتونین بر سطح گناد وجود دارد.
