زمینه و هدف:مصرف طولانی مدت مواد اپیوئیدی، تحمل و وابستگی جسمی و روانی ایجاد می‏نماید. قطع دارو، کمبود موقت در اپیوئیدهای درونزا ایجاد نموده و سندرم ترک پدیدار میشود.درمان مؤثر اعتیاد در طب سنتی استفاده از گیاهان دارویی مختلف از جمله زنیانبوده که اثرات درمانی متعددی دارد.هدف از این تحقیق، بررسی تاثیرات عصاره آبی الکلی زنیان بر علائم ترک اعتیاد در موش صحرایی بالغمعتاد شده با مورفین می‏باشد.

موادو روش‏ها:در این مطالعه آزمایشگاهی ۷۰ سر موش صحرایی نر نژاد ویستار به هفت گروه ده تایی تقسیم و شش گروه با تزریق سولفات مورفین (در ۵ روز اولmg/kg ۱۰، در ۵ روز دومmg/kg ۱۵ و از روز ۱۱ تا ۲۱،mg/kg ۲۰) به صورت زیرجلدی معتاد شدند.به گروه‏های سه، چهار و پنج به ترتیب عصاره زنیان با غلظت ۱۰ درصد، ۲۰ درصد و متادون (mg/kg ۵) از روز ۲۱ تا ۳۵و به گروه‏های شش و هفت به ترتیب عصاره زنیان با غلظت ۱۰ درصد و ۲۰ درصد از روز ۱ تا ۳۵ به صورت خوراکی داده شد. به گروه یک (کنترل) و گروه دو (مورفین) روزانه نیم سی سی نرمال سالین از روز ۲۱ تا ۳۵داده شد. اطلاعات مربوط به وزن، پرش، خارش و اسهال نمونه‏هاجمع آوری و توسط نرم افزار SPSSو آزمونهای آماری تی مستقل،آنالیزواریانس یکطرفه و تست تکمیلی ال اس دی تجزیه و تحلیل شدند.

یافته ها:مقایسه میانگین کاهش وزن در روز ۲۱ با ۳۵، گروه های دریافت کننده زنیان ۱۰ درصد در روز ۳۵ کاهش آماری معنی داری را نسبت به روز ۲۱ نشان دادند (p<۰,۰۵).در روز ۲۱ در بررسی علایم پرش و خارش گروه دریافت کننده زنیان ۱۰ درصد و در بررسی علامت اسهال، گروه دریافت کننده عصاره زنیان ۲۰ درصد در مقایسه با گروه کنترل کاهش معنی‏داری نشان داد (P<۰,۰۵). در روز ۳۵ علایم پرش و اسهال در گروههای دریافت کننده عصاره زنیان ۱۰ و ۲۰ درصد در مقایسه با گروه کنترل کاهش معنی‏داری نشان دادند (P<۰,۰۵).

نتیجه گیری:طبق نتایج این پژوهش غلظت‏های ۱۰و ۲۰ درصد عصاره آبی الکلی زنیان می تواند همانند متادون در کاهش علایم محرومیت از مورفین موثر باشند. هرچند این نتایج در شرایط آزمایشگاهی بدست آمده است، شاید بتوان با تحقیقات جامع تر و وسیعتری از آن به عنوان جایگزینی برای متادون در ترک اعتیاد استفاده نمود تا علایم ترک اعتیاد را کاهش داد.