ریحانه قاسمی، فرشته میرمحمدرضائی، سیما نصری، امیر نیلی احمد آبادی،
دوره ۲۲، شماره ۴ - ( مهر و آبان ۱۳۹۶ )
چکیده
چکیده
زمینه و هدف: دیازینون حشره کشی ارگانوفسفره است که در کشاورزی استفاده می‌شود و با تولید رادیکال‌های آزاد می‌تواند بر باروری مردان تأثیر بگذارد. به علت خواص آنتی‌اکسیدانی ترکیب‌های سیاهدانه در مطالعه حاضر اثر عصاره هیدروالکلی سیاهدانه بر اسپرماتوژنز در سمیت القاء شده با دیازینون درموش صحرایی نر مورد بررسی قرار گرفت.
روش بررسی: در این مطالعه تجربی از۳۰ موش نر بالغ نژاد ویستاراستفاده شد که به شش گروه شامل؛ کنترل منفی بدون مداخله گروه شم، روغن ذرت و سالین دریافت کرد، گروه کنترل مثبت، سم دیازینون را با غلظت ۱۶میلی گرم برکیلوگرم دریافت کرد، تجربی ۱و۲ به ترتیب سم دیازینون را با غلظت۱۶ میلی گرم بر کیلوگرم و عصاره سیاهدانه با غلظت ۱۰۰و۲۰۰ میلی گرم برکیلوگرم دریافت کرد، تجربی ۳ عصاره سیاهدانه با غلظت۲۰۰میلی گرم برکیلوگرم دریافت کرد، تقسیم شدند. تمام تیمارها به مدت ۲ ماه و به صورت گاواژ انجام گرفت. پس از ۲ ماه پارامترهای اسپرمی‌شامل تعداد، تحرک، حیات و مورفولوژی بررسی گردید. هم‌چنین بافت بیضه جهت ارزیابی اسپرماتوژنز پس از برش‌گیری، به وسیله هماتوکسیلین ـ ائوزین رنگ‌آمیزی گردید. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های آماری آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی توکی تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها: سم دیازینون با غلظت ۱۶میلی گرم بر کیلوگرم سبب کاهش معنی‌داری در تعداد و تحرک اسپرم ها در مقایسه با گروه شم گردید(۰۱/۰p<)(۰۰۱/۰p<)، اما تغییر معنی‌داری بر حیات و مورفولوژی اسپرم‌ها در مقایسه با گروه شم نداشت. گروهی که سم دیازینون و عصاره سیاهدانه با دو غلظت۱۰۰و ۲۰۰میلی گرم بر کیلوگرم را دریافت کردند در مقایسه با گروه دیازینون افزایش قابل توجهی در تعداد اسپرم‌ها نشان دادند(۰۱/۰p<)(۰۰۱/۰p<)، اما سیاهدانه سبب تغییر معنی‌داری بر روی تحرک اسپرم در حضور سم دیازینون نگردید. بررسی بافت شناسی نشان داد تعداد سلول اسپرماتوسیت اولیه و اسپرماتید در گروه دریافت کننده سم دیازینون در مقایسه با گروه شم کاهش معنی‌داری داشت(۰۵/۰p<). در صورتی که تعداد سلول‌های اسپرماتوگونی، اسپرماتوسیت اولیه و اسپرماتید در گروه های تجربی ۱و ۲ افزایش معنی‌داری در مقایسه با گروه دیازینون نشان داد(۰۵/۰p<). در گروه تجربی ۳، عصاره سبب افزایش تعداد اسپرم در مقایسه با گروه شم گردید(۰۵/۰p<)، اما تغییرمعنی‌داری در بافت بیضه ایجاد نکرد.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد عصاره سیاهدانه اثر حفاظتی بر بافت بیضه داشته و می‌تواند موجب افزایش اسپرماتوگونی، اسپرماتوسیت اولیه، اسپرماتید و تعداد اسپرم در سمیت القاء شده با دیازینون گردد، اما تأثیری بر تحرک اسپرم ندارد.
سم دیازینون، سیاهدانه، پارامترهای اسپرم، بیضه
