فاطمه مدرسی فرد، مجید برزگر، سید محسن ضمیر، علی کامکار،
دوره ۲۸، شماره ۵ - ( ۶-۱۴۰۲ )
چکیده
زمینه و هدف: حمله حاد بیماریهای همهگیر علاوه بر خطر جسمی، اثرات نامطلوب روانشناختی جدی را در افرادجامعه ایجاد میکند. از همه مهمتر، بازماندگان کویدـ ۱۹که ترس برای بقا را تجربه کردهاند، در برابر بروز علایم استرس پس از سانحه آسیب‌پذیر هستند. لذا هدف از این مطالعه تعیین و بررسی اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت در استرس پس از سانحه، رشد پس از آسیب و مطالعه تغییرات حجم هیپوکمپ و آمیگدالا در بیماران بهبود یافته مبتلا به ویروس کرونا بود.
روش بررسی: این یک مطالعه کارآزمایی بالینی می‌باشد که در سال ۱۴۰۰ در بازه زمانی یکساله در شهر شیراز انجام شد. جامعه آماری شامل ۶۰ نفر از بیماران مبتلا به سویه دلتا(کویدـ۱۹) با تشخیص علایم اختلال استرس پس از سانحه شهر شیراز با سابقه بستری هستند که به روش هدف‌مند از افراد جامعه انتخاب شدند. کل بیماران به دو گروه آزمایشی شفقت درمانی(۴۰ نفر) و کنترل(۲۰ نفر) تقسیم شدند. افراد منتخب با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای بر اساس تحصیلات، سن، ازدواج و مدت بیماری در دو گروه همتاسازی شدند. ابزار مورد استفاده در پژوهش حاضر عبارت بود از؛ پرسشنامه رشد و تکامل پس آسیبی تدسچی و کال‌هون، پرسشنامه اختلال استرس پس از ضربه پی‌سی‌ال ۵. دادههای تصویربرداری مغزی با استفاده از یک اسکنر ام‌آرآی‌تی‌وان ۵/۱ استاندارد ۱۸ کانالی به دست آمد. تصاویر ساختاری مغز(هیپوکمپ و جسم آمیگدالوئیدیوم) در صفحه تاجی مایل با استفاده از ضخامت ۳ میلی‌متر مربع بدون هیچ شکافی و با استفاده از توالی بازیابی وارونگی تی‌وان و وضوح بالا به دست آمدند.دادههای جمع‌آوری شده با استفاده از آزمون‌های آماری کواریانس چند متغیره، کواریانس تک متغیره تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج حاصل از آزمون فرضیهها نشان دادند، روان درمانی شفقت بر خود، بر رشد پس از آسیب(۵۴۸/۶۲F= ،۰۰۱/۰>p) و کاهش استرس پس از سانحه (۳۳۵/۱۰۳F= ،۰۰۱/۰>p) تأثیر معنی‌داری دارد. هم‌چنین حجم هیپوکامپ و آمیگدالای گروه شفقت درمانی در مرحله پس از آزمون افزایش یافته است(۹۹۵/۲۱F= ، ۰۰۱/۰>p). به عبارتی درمان متمرکز بر شفقت به صورت آنلاین بر اندازه حجم آمیگدالا و هیپوکامپ تأثیر معنی‌داری دارد.
نتیجه‌گیری: مداخلات روانی ـ اجتماعی که نشخوار فکری آگاهانه تر و سازمان یافته تر درباره همه‌گیری را ترویج میکند و رشد پس آسیبی را در پاسخ به رویدادهای آسیب‌‌زای قبلی افزایش می‌دهد و می‌تواند به تسهیل تغییرات روانشناختی مثبت مرتبط با همه‌گیری کوویدـ۱۹در بیماران پساکرونایی کمک کند و هم‌چنین برنامه‌ریزی راهبردهای روان درمانی در بحران‌ها از طریق تله مدیسین و خدمات آنلاین مورد توجه قرار گیرد.
