رقیه صادقی، محمود صفری، دکتر مسعود کریملو، معصومه باقری نسامی، زهرا اسماعیلی دوکی،
دوره ۱۳، شماره ۳ - ( ۹-۱۳۸۷ )
چکیده
چکیده:
مقدمه و هدف: بعد از عمل جراحی قلب باز در بخش مراقبت‌های ویژه، قرار دادن بیماران در وضعیت نیمه نشسته و خوابیده به پشت، از مدت‌ها پیش به عنوان یک مانور درمانی جهت بهبود اکسیژناسیون، برای جلوگیری از هیپوکسی و پیامدهای خطرناک آن مطرح بوده است، ولی تا کنون برای مقایسه تأثیر دو وضعیت فوق بر میزان تبادلات گازی و بهبود اکسیژناسیون و جلوگیری از هیپوکسی در ایران مطالعات زیادی صورت نگرفته است، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی مقــایسه‌ای تــأثیر وضعیت نیمه نشسته و خوابیده به پشت و مدت زمان آن بر نتایج گازهای خون شریانی بیماران بستری در بخش مراقبت‌های ویژه جراحی قلب باز مرکز مازندران انجام شده است.
مواد و روش‌ها : این یک مطالعه نیمه تجربی است که در سال ۱۳۸۷ در مرکز جراحی قلب دانشگاه علوم پزشکی مازندران بر روی ۳۰ نفر از گروه سنی۶۰ ـ ۱۸ ساله که به روش نمونه‌گیری آسان و در دسترس از بیماران بخش مراقبت‌های ویژه که واجد شرایط ورود به تحقیق بوده‌اند، انتخاب گردید. تأثیر تغییر وضعیت و مدت زمان آن از حالت نیمه نشسته به وضعیت خوابیده به پشت در زمان‌های ۱۵، ۳۰، ۴۵ و ۶۰ دقیقه بر میزان گازهای خون شریانی با استفاده از دستگاه آنالیزر اندازه‌گیری شد، سایر اطلاعات لازم با استفاده از چک لیست، پرونده بیمار و نتایج آزمایشگاهی به دست آمده است. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آزمون آماری آنالیز واریانس برای داده‌های تکراری تجزیه و تحلیل شد.
یافته‌ها: میانگین درصد اشباع اکسژن خون شریانی قبل از تغییر وضعیت( نیمه‌نشسته) ۱۸/۰ ±۷۷/۹۸ درصد، بعد از تغییر وضعیت(خوابیده به پشت) در زمان‌های۱۵، ۳۰ و ۴۵ دقیقه مقادیر یکسان و برابر با ۱۶/۰± ۷۹/۹۸ درصد بود و در دقیقه ۶۰ به ۴۴/۰±۴۳/۹۸ درصد رسید که اختلاف معنی‌داری نداشتند. میانگین فشار سهمی دی‌اکسیدکربن‌خون شریانی قبل از تغییر وضعیت ۷۷/۰± ۹۲/۳۷ درصد و بعد از تغییر وضعیت به ترتیب در زمان‌های مذکور دارای اندازه‌های ۰۳/۱±۶۷/۳۸ درصد، ۰۳/۱ ±۵۲/۳۷ درصد،۹۶/ ۰±۹۵/۳۷ درصد و در دقیقه ۶۰ به ۸۴/۰± ۵۰/۳۷ درصد رسید که اختلاف معنی‌داری نداشتند. میانگین فشار سهمی اکسیژن خون شریانی قبل از تغییر وضعیت برابر ۱۷/۶±۷۲/۱۴۵ درصد و ۳۰ دقیقه بعد از تغییر وضعیت به ۷۸/۵±۴۹/۱۴۳ درصد کاهش یافته و ۶۰ دقیقه بعد مجدداً به ۰۳/۶±۳۱/۱۴۶ درصد افزایش یافت، که اختلاف معنی‌داری ملاحظه نشد.
نتیجه‌گیری: در این تحقیق ملاحظه شد که تغییر وضعیت و مدت زمان آن تغییر چندانی در نتایج آزمایشگاهی گازهای خون شریانی ایجاد نمی‌نماید و این بیماران نبایستی به منظور بهتر شدن تبادلات گازی در وضعیت نیمه نشسته قرار بگیرند، زیرا که این وضعیت نمی‌تواند تأثیر مثبتی در تبادلات گازهای خون شریانی ایجاد نماید و از مشکلات خطرناک و جدی ناشی از هیپوکسی جلوگیری نماید و ممکن است ما را از انجام اقدامات دیگر برای رفع هیپوکسمی باز دارد، لذا بهتر است بیمار را برای راحتی بیشتر وجلوگیری از زخم‌های فشاری در نواحی مستعد و سُر خوردن بیمار به پایین تخت در وضعیت خوابیده به پشت قرار داد.
واژه‌های کلیدی: وضعیت، هیپوکسی، اکسیژناسیون، گازهای خون
